Yağma, Türk Dil Kurumu’na göre; ‘‘birçok kişinin zor kullanarak eline geçirdikleri malı alıp kaçması, talan’’ anlamına gelmektedir. Ceza hukuku anlamında suçun sübuta ermesi bakımından sözlükteki anlamı ile birebir uyumlu değildir. Örneğin sözlükte zikredilen ‘‘birçok kişi’’ şartı ceza hukukunda kriter olarak aranmamakta, suçun bir kişi tarafından işlenebileceği fakat birden fazla kişi tarafından işlenmesi halinde suçun nitelikli halinin oluşacağı kabul edilmektedir. Yağma suçu, ‘‘malı alıp kaçmak’’ olarak düşünüldüğünde bir bakıma hırsızlık ile eş değer olduğu düşünülse de hırsızlık suçundan farklı uygulanmakta ve kabul edilmektedir.
Yağma ve Yağma Suçu
Aynı zamanda halk arasında deprem, yangın gibi felaketlerin sonrasında yıkılan/yanan evlerdeki eşyaları hırsızlamak anlamında kullanılmaktadır. Oysa kanunda suç olarak düzenlenen yağma ile bu durumun bir ilişiği bulunmamaktadır.
Halk arasında gasp diye tabir edilen eylem, aslında Türk Ceza Kanunu’nun 148. Maddesinde tanımlanan yağma suçuna ilişkindir. Yağma suçunun oluşmasını kısaca özetlemek gerekirse; hırsızlık + cebir (zor kullanma) veyahut hırsızlık + tehdit olarak açıklamak mümkündür. Yani yağma aslında hırsızlık suçunun nitelikli bir hali olarak görünse de hırsızlığın cebirle veya tehditle birlikte gerçekleşmesi yağma suçunu oluşturmaktadır.
Yağma Suçunun Anlamı
TCK Madde 42’ye göre; ‘‘biri diğerinin unsurunu veya ağırlaştırıcı nedenini oluşturması dolayısıyla tek fiil sayılan suça bileşik suç denir’’. Yağma da suçların içtimaı anlamında bu sebeple bileşik suçtur. Yani hırsızlık suçu ile birlikte cebir veya tehdit suçu birlikte işlenerek oluşur fakat kişiye hırsızlık, cebir ve tehdit suçlarından ayrı ayrı değil, yağma suçundan dolayı tek ceza verilmektedir.
Yağma suçunun maddi unsuru; kullanılan cebir veya tehdidin etkisiyle mağdurun malı teslim etmesi veya malın alınmasına karşı koymasıdır. Madde gerekçesine göre; kullanılan cebir veya tehdidin, kişiyi malı teslim etmeye veya alınmasına ses çıkarmamaya yöneltmeye elverişli olması gerekir. Bu nitelikte olmayan cebir veya tehdit, sırf mağdurun normalden fazla ürkek olması nedeniyle malı teslim etmeye veya alınmasına yöneltmişse, yağma suçundan söz edilemez ve hırsızlık olarak nitelendirilmesi gerekir.
Yağma Suçunun Ceza Tayini
Yağmayla ilgili bir diğer husus da senet yağmasıdır. TCK Madde 148/2’ye göre; ‘‘cebir veya tehdit kullanılarak mağdurun, kendisini veya başkasını borç altına sokabilecek bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ileride böyle bir senet haline getirilebilecek bir kâğıdı imzalamaya veya var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur edilmesi halinde de aynı ceza verilir.’’ Seçimlik hareketli suç olması sebebiyle, sayılan eylemlerden herhangi birisini gerçekleştirmek suretiyle işlenen suça kanun farklı bir ceza öngörmemiş, yağma suçu kapsamında değerlendirmiştir. Bu eylemin gerçekleşmesi sırasında mağdur eğer hürriyetinden yoksun kılınmışsa, ayrıca TCK Madde 109’da belirtilen ‘‘kişiyi hürriyetinden yoksun kılma’’ suçundan da ceza tayin ve tatbik edilecektir.
TCK 149’da ‘‘nitelikli yağma suçu’’ yağma suçundan farklı bir suç türü olarak düzenlenmiş; suçun silahla işlenmesi, birden fazla kişi tarafından işlenmesi, gece vakti işlenmesi… gibi tahdidi sayılanlar şeklinde gerçekleşmesi halinde nitelikli yağma suçunun oluşacağı ve on yıldan on beş yıla kadar hapis cezası verileceği kabul edilmektedir.
TCK 150/1’e göre ‘‘hukuki ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacıyla tehdit veya cebir kullanması halinde ancak tehdit veya kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır’’. Yani kanun koyucu belirlediği bu şartla gerçekleşen eylem için yağma suçundan hüküm kurulamayacağını açıkça belirtmiştir.
Yağma Suçu ve Ceza İndirimi
Son olarak; TCK 150/2’ye göre; yağma suçunun konusunu oluşturan malın değerinin azlığı, yağma suçundan dolayı verilecek cezanın miktarında indirime gidilebilmesine olanak sağlamaktadır. Bu husus hırsızlık ve zimmet suçlarında olduğu gibi yağma suçunda da ‘‘daha az cezayı gerektiren hal’’ olarak kanunda yer almıştır.
Adil ve sağlıklı günler dileklerimle…
MAYIS 2022
